Spør du folk i Selje om kva som var den største hendinga i bygda i løpet av dei vel 50 åra sidan krigen slutta, er sjansen stor for at dei vil seie jubileet i 1968. Då vart 900-årsjubileet for bispesetet markert, med kong Olav V i spissen. Med seg hadde han kronprins Harald, som då første gong viste seg offentleg med «frøken Sonja Haraldsen», seinare dronning Sonja.
Den 2. desember 1958 feira Fylkesbaatane 100 år. "Kongen kjem til jubileet", melde avisene i november, og MS "Sunnfjord" skulle vera kongeskip. Heile fylket førebudde til festdagar, Nordfjord, Sunnfjord og Sogn. Tusenvis møtte fram dei ti stadene kongen stogga.
Sommaren 1941 runda DS «Kommandøren» 50 år. «Kommandøren» var i fleire år flaggskipet til fylkesreiarlaget, bygd 1890/1891 som svar på konkurranse-båten «Jotunheim» på ruta Bergen – Sogn. Redaktør i avisa Sogn og Fjordane, Ivar Tveit, hadde barndomsminne om denne «stasbåten». Han skreiv 50-års-omtale.
1814 – merkeår i Noregssoga: Kielfreden, prins Christian Frederik midtpunkt for norsk sjølvstenderørsle, stormannsmøtet på Eidsvoll, særskild bededag og val på utsendingar til riksforsamling, Eidsvoll, grunnlov og kongeval, krig med Sverige, konvensjonen på Moss, stortingsval og union med Sverige. Selje prestegjeld heldt bededag og val på valmenn til Eidsvoll-forsamlinga fredag 18. mars.
I løpet av fire månader gjekk Noreg frå union med Danmark til sjølvstende med Grunnlov og valt konge. Alt som eit opprør mot Kielfreden 14.januar der danskekongen gav frå seg Noreg til Sverige. I spissen for opprøret stod den danske statthaldaren i Noreg, prins Christian Fredrik og den norske eliten. Før hausten var omme, kom Noreg likevel i union med svenskane, men no som sjølvstendig stat. I Førde prestegjeld, som elles i landet, vart presten og kyrkjelyden inkluderte i arbeidet for sjølvstende.
1814 – merkeår i Noregssoga: Kielfreden, prins Christian Frederik midtpunkt for norsk sjølvstenderørsle, stormannsmøtet på Eidsvoll, særskild bededag og val på utsendingar til riksforsamling, Eidsvoll, grunnlov og kongeval, krig med Sverige, konvensjonen på Moss, stortingsval og union med Sverige. - Jølster prestegjeld heldt bededag og val på valmenn til Eidsvoll-forsamlinga fredag 18. mars.
1814 – «det utrulege året» i Noregssoga: Kielfreden, prins Christian Frederik midtpunkt for norsk sjølvstenderørsle, stormannsmøtet på Eidsvoll, særskild bededag og val på utsendingar til riksforsamling, Eidsvoll, grunnlov og kongeval, krig med Sverige, konvensjonen på Moss, omframt storting og union med Sverige. - Davik prestegjeld heldt bededag og val 18. mars. Om hausten var hovudkyrkja vallokale for andre gong.
1814 – merkeår i Noregssoga: Kielfreden, prins Christian Frederik midtpunkt for norsk sjølvstenderørsle, stormannsmøtet på Eidsvoll, særskild bededag og val på utsendingar til riksforsamling, Eidsvoll, grunnlov og kongeval, krig med Sverige, konvensjonen på Moss, stortingsval og union med Sverige. - Hafslo prestegjeld heldt bededag og val på valmenn til Eidsvoll-forsamlinga fredag 18. mars.
1814 – merkeår i Noregssoga: Kielfreden, prins Christian Frederik midtpunkt for norsk sjølvstenderørsle, stormannsmøtet på Eidsvoll, særskild bededag og val på utsendingar til riksforsamling, Eidsvoll, grunnlov og kongeval, krig med Sverige, konvensjonen på Moss, omframt storting og union med Sverige. - Innvik prestegjeld heldt bededag og val på valmenn til Eidsvoll-forsamlinga fredag 18. mars. Om hausten var hovudkyrkja vallokale for andre gong.
I løpet av fire månader gjekk Noreg frå union med Danmark til sjølvstende med Grunnlov og valt konge. Alt som eit opprør mot Kielfreden 14.januar der danskekongen gav frå seg Noreg til Sverige. I spissen for opprøret stod den danske statthaldaren i Noreg, prins Christian Fredrik og den norske eliten. Før hausten var omme, kom Noreg likevel i union med svenskane, men no som sjølvstendig stat. I Lavik prestegjeld, som elles i landet, vart presten og kyrkjelyden inkluderte i arbeidet for sjølvstende.
Kva gjekk føre seg lokalt i Kinn prestegjeld i 1814? Valet til grunnlovsforsamlinga på Eidsvoll starta i prestegjeldet med utpeiking av to valmenn til det samla amtsvalet som fann stad i Vik den 30. mars. Det var fleire hendingar i Kinn dette året som hadde med grunnlova å gjere.
1814 – merkeår i Noregssoga: Kielfreden, prins Christian Frederik midtpunkt for norsk sjølvstenderørsle, stormannsmøtet på Eidsvoll, særskild bededag og val på utsendingar til riksforsamling, Eidsvoll, grunnlov og kongeval, krig med Sverige, konvensjonen på Moss, stortingsval og union med Sverige. - Gloppen prestegjeld heldt bededag og val på valmenn til Eidsvoll-forsamlinga fredag 18. mars. Men oppslutnaden om dagen var heller dårleg.
1814 – merkeår i Noregssoga: Kielfreden, prins Christian Frederik midtpunkt for norsk sjølvstenderørsle, stormannsmøtet på Eidsvoll, særskild bededag og val på utsendingar til riksforsamling, Eidsvoll, grunnlov og kongeval, krig med Sverige, konvensjonen på Moss, omframt storting og union med Sverige. - Eid prestegjeld heldt bededag og val på valmenn til Eidsvoll-forsamlinga fredag 18. mars. Om hausten var hovudkyrkja vallokale for andre gong.
Kva skjedde lokalt i Vik i 1814? Val til grunnlovsforsamlinga på Eidsvoll starta i prestegjeldet med val av to valmenn til det samla amtsvalet som gjekk føre seg i Vik. Så var det val til omframt storting om hausten 1814 som også fann stad i Vik.
1814 har vorte kalla mirakelåret i norsk historie - ikkje utan grunn. Kielfreden i januar, grunnlovssigneringa på Eidsvoll i mai, sjølvstende og seinare krig og union med Sverige var berre noko av det dramatiske som skjedde dette merkelege året. I Eivindvik prestegjeld tok den kjende presten og folkeopplysingsmannen Nils Dahl del i både dei lokale og rikspolitiske hendingane i 1814.
1814 var eit dramatisk år, med mange store, nasjonale hendingar. Året vart innleia med Kielfreden i januar, og bandet mellom Noreg og Danmark var dermed brote. 19. februar kunngjorde statthaldar og prins Christian Frederik at det skulle veljast ei nasjonal forsamling med mandat til å vedta ei ny grunnlov og velje ny konge. Kvart prestegjeld skulle velje to valmenn til eit amtsmøte, og på amtsmøta skulle det veljast representantar til riksforsamlinga på Eidsvoll.
Kielfreden i januar 1814 braut bandet mellom Noreg og Danmark. Statthaldar og prins Christian Fredrik tok styringa i Noreg og stilte seg i spissen for den norske sjølvstenderørsla. 19. februar kunngjorde han at det skulle veljast ei representativ forsamling som skulle skrive grunnlov og velje ein konge for Noreg. Prestegjelda fekk i oppgåve å velje valmenn som så skulle møtast og velje representantar til grunnlovsforsamlinga.
I løpet av fire månader gjekk Noreg frå union med Danmark til sjølvstende med Grunnlov og valt konge. Alt som eit opprør mot Kielfreden 14.januar der danskekongen gav frå seg Noreg til Sverige. I spissen for opprøret stod den danske statthaldaren i Noreg, prins Christian Fredrik og den norske eliten. Før hausten var omme, kom Noreg likevel i union med svenskane, men no som sjølvstendig stat. I Ytre Holmedal kom soknepresten tett på arbeidet for sjølvstendet.
1814 – merkeår i Noregssoga: Kielfreden, prins Christian Frederik midtpunkt for norsk sjølvstenderørsle, stormannsmøtet på Eidsvoll, særskild bededag og val på utsendingar til riksforsamling, Eidsvoll, grunnlov og kongeval, krig med Sverige, konvensjonen på Moss, omframt storting og union med Sverige. - Aurland prestegjeld heldt bededag og val på valmenn til Eidsvoll-forsamlinga fredag 18. mars. Om hausten var hovudkyrkja vallokale for andre gong.
1814 – merkeår i Noregssoga: Kielfreden, prins Christian Frederik midtpunkt for norsk sjølvstenderørsle, stormannsmøtet på Eidsvoll, særskild bededag og val på utsendingar til riksforsamling, Eidsvoll, grunnlov og kongeval, krig med Sverige, konvensjonen på Moss, omframt storting og union med Sverige. - Sogndal prestegjeld heldt bededag og val på valmenn til Eidsvoll-forsamlinga fredag 18. mars. Om hausten var hovudkyrkja vallokale for andre gong.
1814 – merkeår i Noregssoga: Kielfreden, prins Christian Frederik midtpunkt for norsk sjølvstenderørsle, stormannsmøtet på Eidsvoll, særskild bededag og val på utsendingar til riksforsamling, Eidsvoll, grunnlov og kongeval, krig med Sverige, konvensjonen på Moss, omframt storting og union med Sverige. - Luster prestegjeld heldt bededag og val på valmenn til Eidsvoll-forsamlinga fredag 18. mars. Om hausten var hovudkyrkja vallokale for andre gong. (Luster prestegjeld år 1814, er år 2014 geografisk ein del av Luster kommune.)
1814 – merkeår i Noregssoga: Kielfreden, prins Christian Frederik midtpunkt for norsk sjølvstenderørsle, stormannsmøtet på Eidsvoll, særskild bededag og val på utsendingar til riksforsamling, Eidsvoll, grunnlov og kongeval, krig med Sverige, konvensjonen på Moss, omframt storting og union med Sverige. - Lærdal prestegjeld heldt bededag og val på valmenn til Eidsvoll-forsamlinga fredag 18. mars. Om hausten var hovudkyrkja vallokale for andre gong. (Lærdal prestegjeld år 1814 fordeler seg geografisk 2014 på kommunane Lærdal og Årdal.)
1814 – merkeår i Noregssoga: Kielfreden, prins Christian Frederik midtpunkt for norsk sjølvstenderørsle, stormannsmøtet på Eidsvoll, særskild bededag og val på utsendingar til riksforsamling, Eidsvoll, grunnlov og kongeval, krig med Sverige, konvensjonen på Moss, stortingsval og union med Sverige. - Jostedal prestegjeld heldt bededag og val på valmenn til Eidsvoll-forsamlinga fredag 18. mars. Om hausten var kyrkja vallokale for andre gong.
Jens Arup Seip (1905-1992) har kalla året 1814 for et annuum mirabilis. «Og han har rett», skriv» skriv Knut Mykland, «1814 var et miraklenes år i norsk historie. I dette miraklenes år står den 17. mai som den store merkedagen.» I 2014 er 17. mai nasjonal festdag, men slik har det ikkje alltid vore. I denne artikkelen fortel lærar Wilhelm Kvalheim (1877-1949) om 17. høgtiding slik han hugsar det.
I 1914 markerte Noreg 100-årsjubileet for grunnlova på mange måtar. Den store jubileumsutstillinga i Kristiania skulle visa næringslivet, hus og heim, norsk kunst, idrett og friluftsliv, m.m.. Eit stabbur «fra Sogn», fullt med tradisjonsmat og «velrenomeret Sogneøl», vekte stor merksemd.
1814 – merkeår i Noregssoga: Kielfreden, prins Christian Frederik midtpunkt for norsk sjølvstenderørsle, stormannsmøtet på Eidsvoll, særskild bededag og val på utsendingar til riksforsamling, Eidsvoll, grunnlov og kongeval, krig med Sverige, konvensjonen på Moss, stortingsval og union med Sverige. - Leikanger prestegjeld heldt bededag og val på valmenn til Eidsvoll-forsamlinga fredag 18. mars. Om hausten var hovudkyrkja vallokale for andre gong.
Året 1814 – eit merkeår i Noregssoga: Kielfreden, prins Christian Frederik midtpunkt for norsk sjølvstenderørsle, stormannsmøtet på Eidsvoll, særskild bededag og val på utsendingar til riksforsamling, Eidsvoll, grunnlov og kongeval, krig med Sverige, konvensjonen på Moss og union med Sverige. - Laurdag 12. mars 1814 skreiv skipsbyggjingsmeister Tønnes Rolfsen i Bergen brev til broren Ludolf Johan Eide i Sogndal. Han kunne fortelja om store hendingar i byen; eidsavlegging og val på utsendingar, hurrarop og stor stemning.
Eidsvoll 1814 - er namnet på Eidsvollsbygningen sitt museum. Det omfattar «gjenstandar» som har kome inn til Eidsvollsbygningen frå midten av 1800-tallet og fram til i dag. Ein «gjenstand» er eit silkeflagg, ei kiste som høyrer til og ei mappe med «papirer». Våren 1914 samla Anna Sunde i Sør-Vågsøy kommune inn 10 øres-bidrag til dette flagget. Ho var gift med ordførar Kristen J. Sunde.
1814. Merkeår i Noregssoga med mange avsnitt: Kielfreden, oppløysinga av unionen med Danmark, notabelmøtet på Eidsvoll, Eidsvollsforsamlinga, Grunnlova 17. mai, eigen norsk konge (i fem månader), krig med Sverige, konvensjonen på Moss, union med Sverige. – Dei vanskelege åra 1808-1814 høyrer med i opptakten. I pinsehelga 1808 gjorde engelskmenn strandhogg på Kinn.
Året 1814 har stor plass i Noregssoga. Stikkord er: Kielfreden, oppløysinga av unionen med Danmark, notabelmøtet på Eidsvoll, Eidsvollsforsamlinga, Grunnlova 17. mai, eigen norsk konge (i fem månader), krig med Sverige, konvensjonen på Moss, union med Sverige. – Wilhelm Friman Koren Christie har plass mellom dei fremste aktørane i året 1814. I 1868 reiste Bergen og landet ei statue av Christie på Torgallmenningen.
Året 1814 har stor plass i Noregssoga. Stikkord er: Kielfreden, unionen med Danmark oppløyst, notabelmøtet på Eidsvoll, Riksforsamlinga på Eidsvoll, Grunnlovsdagen 17. mai, eigen norsk konge (i fem månader), krig med Sverige, konvensjonen i Moss, union med Sverige. Viktigast var Grunnlova. – Eidsvoll-møtet i februar fastsette at det skulle veljast utsendingar til ei riksforsamling frå amta (fylka) og militæravdelingane. Den 25. mars la ein vengebåt ut frå Bergen med fem utsendingar som skulle til Eidsvoll.
Året 1814 har stor plass i Noregssoga. Stikkord er: Kielfreden, unionen med Danmark oppløyst, notabelmøtet på Eidsvoll, Riksforsamlinga på Eidsvoll, grunnlovsdagen 17. mai, eigen norsk konge (i fem månader), krig med Sverige, konvensjonen i Moss, union med Sverige. Viktigast var Grunnlova. – Etter kvart vart 17. mai feira som nasjonaldag. I Førde heldt dei 17. mai-fest i 1869.
1814. Merkeår i Noregssoga med mange avsnitt: Kielfreden, unionen med Danmark oppløyst, notabelmøtet på Eidsvoll, Riksforsamlinga på Eidsvoll, Grunnlova 17. mai, eigen norsk konge (i fem månader), krig med Sverige, konvensjonen på Moss og union med Sverige. – Eidsvoll-møtet i februar fastsette at det skulle veljast utsendingar til ei riksforsamling frå amta (fylka) og militæravdelingane. Sogn og Fjordane hadde fem eidsvollsmenn.
1814. Merkeår i Noreggsoga med mange avsnitt: Kielfreden, unionen med Danmark oppløyst, notabelmøtet på Eidsvoll, Riksforsamlinga på Eidsvoll, grunnlovsdagen 17. mai, eigen norsk konge (i fem månader), krig med Sverige, konvensjonen i Moss og union med Sverige. Det viktigaste var Grunnlova. - I mars og april reiste folkevalde utsendingar til riksforsamling på Eidsvoll. Fem utsendingar frå Bergen brukte 10 dagar til hovudstaden. Første etappe var Bergen-Lærdal i vengebåt.
1814. Merkeår i Noregssoga med mange avsnitt: Kielfreden, unionen med Danmark oppløyst, notabelmøtet i februar, Riksforsamlinga på Eidsvoll, Grunnlova 17. mai, eigen norsk konge (i fem månader), krig med Sverige, konvensjonen på Moss, union med Sverige. - Hundre år etter, i 1914, feira landet grunnlovsjubileum. Mange stader reiste dei minnesteinar.
Fylkesbaatane i Sogn og Fjordane sitt hundreårsjubileum i 1958 hadde særs god dekning i avisene i fylket. Den store interessa kom av to ting, at kongen kom og at folket i fylket kunne sjå tilbake på eit transportselskap som i 100 år hadde skaffa framgang og utvikling i Sogn og Fjordane.
I 1908 feira Fylkesbaatane 50-årsjubileum i Bergen. På festen heldt D.O. Bakke frå Ytre Holmedal (Fjaler) ein tale som vart attgjeven i avisene etterpå. Han skildra "overmaate interessant" korleis bygdene måtte ordna seg med varetransport til og frå Bergen før Fylkesbaatane vart skipa, og kva rutebåtane hadde hatt å seia for utviklinga seinare. Her attgjer me talen slik han stod i Fjordenes Blad kort tid etter.