Kva gjekk føre seg lokalt i Kinn prestegjeld i 1814? Valet til grunnlovsforsamlinga på Eidsvoll starta i prestegjeldet med utpeiking av to valmenn til det samla amtsvalet som fann stad i Vik den 30. mars. Det var fleire hendingar i Kinn dette året som hadde med grunnlova å gjere.
Den 29. juli 1910 omkom ein tysk marineoffiser i Fjærland då han fall utfor fjellet på sørsida av Bøyadalen. Foreldra, herr og fru Christiani frå Berlin, kom til Fjærland i gravferda, og ordna seinare med at det kom opp ein minnestein på grava.
Baldersteinen er det offisielle namnet på ein nær 8 meter høg bautastein like ved den nye kyrkjegarden i Leikanger. I sitt slag skal han vera ein av dei største i landet. Steinen har opp gjennom åra vore nemnd med fleire namn, og det har vore ulike oppfatningar om alder og opphav. På 1800-talet blei mange kunstnarar fascinert av den gigantiske og gåtefulle bautasteinen.
Den kjende bergens-humanisten Absalon Pederssøn Beyer var sogning av fødsel. Han vart fødd i Aurland i 1528, og kom til Bergen seks år gamal. På 1980-talet reiste Aurland kommune ein minnestein over Absalon Pederssøn Beyer.
Sigmund K. Aarnes frå Stryn var bonde og lensmann. Han vart tidleg med i politisk arbeid og hadde ei rekkje verv i kommunen og fylket, og han var stortingsmann i fleire periodar. Han døydde brått 5. november 1912, berre 61 år gammal. Stryn kommune kosta gravferda og heimbygda reiste minnestein på grava hans.
Øvst oppe i Oldedalen står det ein 3 meter høg minnestein tett i vegen attmed brua til garden Åbrekk. BONDEFØRARER HUGLEIK TUNGØEN DØD ÅRET 1706 står hogge inn med store bokstavar og tal. På ei innfelt bronseplate står det meir. Steinen vart reist året 1966.
Solvorn kyrkje er ei langkyrkje i tre som står høgt oppe i bygda Solvorn i Luster kommune. Kyrkja, som har 300, sitjeplassar, vart vigsla i juni 1883. Arkitekt Waldemar Hansteen laga teikningane. Solvorn kyrkje er soknekyrkje for Solvorn sokn i Hafslo prestegjeld.
Psykisk utviklingshemma born på Vestlandet fekk sin første spesialskule i 1882. Jakob Sæthre frå Breim i Sogn og Fjordane starta skulen i Bergen. Skulen er no ein del av Statped Vest, ei statleg verksemd som gjev spesialpedagogisk støtteteneste. Statped Vest – Eikelund med adresse Paradis i Bergen, er vidareføring av tidlegare Eikelund off. spesialskole, grunnlagt 1882 som «Sæthres institutt for aandsvage Børn». Det står ein minnestein over grunnleggjaren i parken på området.
Frå 1890-åra til kring 1920 var gamle Fjaler kommune best forsynt med industriell aktivitet i Sogn og Fjordane. To teglverk vart dei største tiltaka før 1900. Helle Teglverk vart starta opp i 1895, og Vårdal Teglverk i 1897. I 1905 var 52 personar sysselsette på dei to verka. Tidleg på 1960-talet vart Vårdal Teglverk kjøpt opp av Helle Teglverk, som var i drift til 1978.
«Ka skjedde med denne båten, Baba?» Spørsmålet kom frå Viktor (7). Han var med på tur til Ånnevika for å sjå eit skipsvrak i fjøresteinane der. Det blæs kuling frå nord og bølgene braut mot dei rustne restane av det som ein gong var ein båt på havet.
Riksveg 609 knyter Askvoll-halvøya til Førde via Stongfjorden utan ferje. Den 16 km lange strekninga Øygard i Førde til Selvik i Askvoll bygd i åra 1975-1980, fekk namnet Folkelånsvegen. Årsaka til namnet var at vegen delvis vart finansiert gjennom eit "folkeaksjeselskap". Folk frå heile Sunnfjord teikna aksjar. Utan denne store interessa er det ikkje sikkert vegen hadde komme.
Det tok lang tid før det kom samanhengjande veg på sørsida av Sognefjorden i Høyanger kommune. Vegutbygginga tok til rundt 1970. I 1985 var det veg mellom Ortnevik og Oppedal, og i 1990 var det råd å køyra mellom Sygnefest i Gulen og Ortnevik i Høyanger.
Det kjende fjellet i Ytre Nordfjord, Hornelen, er eit svært kjent landemerke for dei som reiser med båt langs kysten vår. Med sine 860 moh. er ho den høgaste havklippa i Europa. Fjellet blir omtala i kjelder heilt tilbake til vikingtida, og det finst mange segner og fortal knytta til fjellet. Namnet blir av dei fleste i dag uttala feil /hor'ne:len/, med trykk på 2.staving. Det rette må vere /''hOnnjelen/, denne uttalen brukar og Norsk Stadnamnleksikon.
Tæring og spillsykje hadde vore ei sann plage for folk ved kysten i alle år, men frå 1850-talet gjekk spillsykja attende, medan tuberkulosen (tæring) auka. Ved år 1900 var det vår alvorlegaste folkesjukdom, med omkring ti tusen tilfelle for året, mest blant ungdom.
På Åsebø står ein bautastein tett attmed gardstunet på ein stad dei kallar "oppå Dala". Etter tradisjonen skal han vera oppsett på gravhaugen til ei forvist kvinne av høg byrd.