"Namnet Audun Hugleikson rita i norsk gråstein for all framtid." Det var overskrifta i Firda på reportasjen frå avdukinga av minnesmerket på Ålhus i 1960. Dei måtte sperra riksvegen. Mellom 1500 og 2000 menneske var tilstades. Høgtida byrja med gudsteneste i Ålhus-kyrkja og slutta med middag på Skei Hotell.
Galleri Vinjum er ei kunstsamling etter aurlendingen Johannes Vinjum (1930 - 1991), ei gåve frå familien til Aurland kommune. Utstillinga har fast plass i Heradshuset (Lokalhistorisk senter).
I april år 1900 reiste Ole Johannsson Hovland til Amerika. Han hadde fire sysken. Hansine utvandra i 1903; dei tre andre i 1910. Alle var fødde på husmannsplassen Sutarvika. I 1954 sende dei pengar til eit minne om Marie Farsund Kvamme i Vadheim. Dei hadde hatt brevbyte med henne i årevis, og dei hadde sett stor pris på det.
På flata der Sogn psykiatrisenter ligg på Rutlin i Sogndal, har det vore busetjing tilbake til bronsealderen (1800 - 500 f. Kr.) og jordbruk heilt tilbake til yngre steinalder (4000 - 1800 f. Kr.). I 1998 vart dette spanande materialet grave fram i dagen.
I rasmarka under fjellet Bleia i Lærdal kommune har urvalmuen sin eine av to vekststader i verda. Planta vart funnen fyrste gongen i 1936 av H.H.H. Heiberg. Sommaren 2002 var ein lokal ekspedisjon på leit etter urvalmuen og fann at den stadig veks i dette området. Planta er utryddingstruga og difor på ''Nasjonal rødliste for truete arter'' under sårbar.
På Nornes i Sogndal stod det lenge fleire eldgamle bautasteinar. Biskop Neumann nemner tre fyrst på 1800-talet. I. C. Dahl festa ein til lerretet i 1827, og ein er i dag å sjå på De Heibergske Samlinger-Sogn Folkemuseum. Den har ei merkeleg yngre historie.
Fylkesmannsgarden på Nybø er ein av tre eldre embetsmannsgardar i Leikanger. Kommunen overtok Fylkesmannsgarden i 1974. Eigedommen omfattar sju bygningar; hovudbygningen og fire små hus tett attmed, eit turkehus og eit naust lenger ute. På 1980-talet var det planar om å gjera Fylkesmannsgarden om til eit kulturtun for Leikanger-bygda. Det vart det ikkje noko av. I dag held Nybø barnehage til i den gamle Fylkesmannsgarden.
Ytre Oppedal er meir enn ein travel ferjestad på sørsida av Sognefjorden. Her er ei interessant naustrekkje, mange eldre hus bygde i stein, eller der veggen mot den verste vêr- og vindretningen er sett opp av stein, og, eit gardshistorisk bygningsinnslag bygda kan henda er åleine om i Sogn og Fjordane; fire gardfjøsar på rad og rekke.
Den 29. juli 1910 omkom ein tysk marineoffiser i Fjærland då han fall utfor fjellet på sørsida av Bøyadalen. Foreldra, herr og fru Christiani frå Berlin, kom til Fjærland i gravferda, og ordna seinare med at det kom opp ein minnestein på grava.
Vadheim bedehuskapell er eit påbygd bedehus som ligg i bygda Vadheim i Høyanger kommune. Bedehuskapellet, som vart bygt som bedehus i 1914, har 130 sitjeplassar. Arkitekt og byggmeister var Andreas P. Vattekar, ein lokal bygningsmann. 31. januar 1954 vart bedehuset vigsla av prosten til kyrkjeleg bruk og fekk status som kapell. Vadheim kapelldistrikt er ein del av Kyrkjebø sokn i Lavik prestegjeld.
Vegutløysing for Årdal har vore eit mykje omdiskutert tema. Årdal fekk heilårsveg til Valdres i 1964, men spørsmålet om vegsamband til fylket stod enno att å løysa. Spørsmålet var om vegen skulle gå til Lærdal eller til Luster.
17. oktober 1978 opna kong Olav heilårsvegen over Strynefjellet. Vegprosjektet var den gongen det største i Sogn og Fjordane nokon gong. I 1965 var vegen kostnadsrekna til 63.8 mill. kroner. Den reelle kostnaden vart det doble. Heilårsvegen over Strynefjellet var eit stort framsteg for samferdsla i fylket.
«Og no har «Lærdal» lagt opp for godt. Kvar er det han ligg? Er det på Laksevåg eller i Dokken? Der får han ikkje lov å liggje. Han høyrer ikkje heime der. Han vantrivst. Vil ikkje Heibergske samlingar i Sogn ha han, så la nordfjordingane få han.» Året var 1938. Folkehøgskulestyrar Martin Birkeland (1884-1954), frå 1915 busett i Fana, hadde lagt merke til at «Lærdal» var komen i opplag, for godt. Fødd og oppvoksen i indre Nordfjord, var «Lærdal» ein del av barndommen hans. Han skreiv eit stykke om rutebåten sin i heftet Jol paa Vestlandet.
10. april 1940 reiste 23 menn frå Fresvik til Bømoen på Voss for å vera med og forsvara landet mot den tyske okkupasjonsmakta. Hans Elvheim var ein av dei. Han reiste som frivillig. Under kampane i Valdres vart han sjuk og døydde i september same året. Etter krigen reiste bygdefolket ein minnestein på grava hans.
"Hotellet" kallar gamle folk den raudmåla, toetasjes trebygningen i sentrum av Hermansverk, men det er over 80 år sidan hotellverksemda slutta. No er "gamlehotellet" eit næringsbygg, med eit forlag, ein taxisentral og fleire andre leigetakarar.