Kva var det som fekk ein ung gut, fødd og oppvaksen på ein litt avsidesliggande gard i Sunnfjord kring siste hundreårskiftet, til å bli fotograf i heimbygda? Det var eit yrkesval som låg milevis unna det andre ungdomar på denne tida kunne tenkje seg. For dei som ikkje hadde ein gard å gå til var både utflytting til Bergen og, ikkje minst, draumen om Amerika meir lokkande, anten som eit høve til å legge seg opp pengar på hardt arbeid nokre år, eller som ein stad å byggje heile framtida si på.
Jacob Aaland (1865-1950) er ein av dei tre store bygdebok-klassikarane i Sogn og Fjordane. Dei to andre er Albert Joleik (Sunnfjord) og Jon Laberg (Sogn). I 1965 vart det det avduka ein minnestein over han på Nordfjord Folkemuseum.
I gardstunet på Tistel står tre gamle bygningar som er restaurerte, det er stovehus, bu og stabbur. Desse husa vitnar om byggje- og bumåte i eldre tider.
"Hestadgrend Indremisjon og Hestadgrend bedehus heng nøye saman". Det skreiv Arne Kirkeli i 2008 i ei utgreiing om bedehuset i Hestadgrend. Han la ved utskrift av eit historisk attersyn Albert Kirkeli laga då indremisjonsforeininga i 1981 runda 80 år.
I april 1952 vart det sett i drift eit eige småkraftverk for garden Hope i Hyen. Kraftverket utnytta det 33 meter høge fallet i Svofossen. Likestraumsmaskinane ytte 80 kW.
HM kong Olav V var konge i åra 1957-1991. Som kronprins var han på tre offisielle besøk i Sogn og Fjordane: 1) i 1906 som treåring på kroningsreisa til kong Haakon VII og dronning Maud, 2) i 1933 saman med kronprinsesse Märtha, 3) i 1949.
Sommaren 1925 byrja Den Norske Amerikalinje (NAL) med cruisefart. Etter ankomst Bergen i slutten av juli sette DS «Stavangerfjord» kursen nordover til Nordkapp. På tilbaketuren var «Atlanterhavets dronning» innom fleire fjordar på Vestlandet. Cruiset var særs vellukka, «som et triumftog» blei det telegrafert frå skipet då «Amerikabåten fremfor alle andre» var tilbake i Bergen, 3. august. I Sogn og Fjordane var «Stavangerfjord» innom Nordfjord og Sognefjorden.
Den 16. november 1909 hadde Sogns Tidende ei notis om eit interessant gravfunn på Nornes. Konservator Haakon Shetelig hadde vore på staden. Det var ei mannshøgd ned på lòket, som "var ei vakkert tilhoggi hella." Akkurat det, den vakkert tilhogde hella, var nokså spesielt.
Bertel Andreas Kaale (1887-1939) frå Breim var styrar på Nordfjord folkehøgskule på Vereide i Gloppen i åra 1922-1938. Elevlaget ved skulen reiste ein minnestein over han i 1947. Steinen står i skuletunet.
Ikkje med sine "forfædres kraftige eder" - men med det engelske kraftordet "damn", sette han i, kjeksemannen (eller klepparen) som i 1901 mislukkast med å få ein 20 kg laks i land i Årøyelva. Fiskaren var engelskmannen Charles Thomas-Stanford og det er han som fortel om to slike episodar i boka si "A River in Norway", den eine i Årøyelva, den andre i Gaula.
Hopperstad stavkyrkje i Vik vart bygd i andre halvdel av 1100-talet. Fortidsminneforeininga kjøpte kyrkja i 1880 for å redda ho. Historia om Hopperstad stavkyrkje er historia om ein dramatisk redningsaksjon der lokalsamfunnet ikkje såg verdien av å ha ei gamal stavkyrkje.
Ortnevik kyrkje er ei langkyrkje i tre som står i bygda Ortnevik, på sørsida av Sognefjorden i Høyanger kommune. Kyrkja, som har 292 sitjeplassar, vart vigsla i 1925. Arkitekt var Lars Norevik, som budde i bygda. Ortnevik kyrkje hadde status som kapell fram til 1. januar 1997. Då vart kyrkjesokna i Lavik prestegjeld omorganisert, og Bjordal og Ortnevik sokn skipa.
Til mange av gardane i Hornindal høyrer det store utmarksområde. Desse dalføra vart tidleg utnytta til sommarbeite, utmarksslått og seterdrift. Dette var ein viktig del av levegrunnlaget for bøndene. Setrane som ligg her i dag er viktige og vakre minne om den aktiviteten som har vore i utmarka, heilt fram i mot vår tid.
På Åsebø står ein bautastein tett attmed gardstunet på ein stad dei kallar "oppå Dala". Etter tradisjonen skal han vera oppsett på gravhaugen til ei forvist kvinne av høg byrd.
På ei Fylkesbaatane-facebookside dukka det 8. juni 2013 opp eit interessant foto: Fylkesbaatane sin bilførande båt «Sandøy» til kai i Lærdal med tre krigsskip til ankers på fjorden. Fylkesbåten «Sandøy» var lett å identifisera, men kva med krigsskipa, jamvel ein hangarskipliknande farkost? Artikkelen handlar om eit «ukjent» foto som fleire medverka til å finna ut av.