Laterna Magica eller såkalla ”magiske lanterner” vart først omtala på 1500-talet. Det ”magiske” ved desse lanterne var at dei projiserte bilete måla på glasplater på eit lerret. Apparatet, som hadde si glanstid i perioden 1840-1910, er forgjengaren til både lysbildeframvisaren og kinofilmen.
I 1939, etter at Gaularfjellsvegen var opna, vart det ferjesamband mellom Grinde på Leikanger og Vetlefjorden. Dette gav sommars tid raskare vegsamband mellom indre Sogn og Sunnfjord. Men ferjestrekninga var svært lang. Det kom tidleg planar om eit kortare samband.
Olden gamle kyrkje er ei krosskyrkje i tre på staden Sjøatunet i bygda Olden i Stryn kommune. Kyrkja, som har 250 sitjepalssar vart bygd i 1759. Byggmeister var Jon Langeland. Olden gamle kyrkje var soknekyrkje for Olden sokn i Innvik prestegjeld fram til den nye kyrkja i Olden vart vigsla i desember 1934.
Den bergenske skipsreiaren og spekulanten Erik Grant Lea tapte formuen sin, men reetablerte seg på Gjølanger med mølledrift.
Få tenkjer på korndyrking når dei møter Solund-naturen. Men det skal ikkje store bekken til før her er synlege spor etter kverndrift. Skiftedokument fortel at langt over 20 gardskvernar må ha vore i sving.
Hermansverk er namn på ein tettstad i Leikanger kommune i Sogn. Det må vere eitt av dei yngste bygdenamna i fylket vårt, ikkje meir enn ca. 175 år gammalt. Staden har nemleg namn etter landhandlar og bakar Herman Brun, som 1. januar 1844 vart vald til ordførar. Staden heitte då Njøsasanden.
Skulen på Svanøy ligg for seg sjølv midt på øya. Her er to bygningar, gamleskulen frå 1874 og ein ny, tidsmessig bygning frå 1982, påbygd i 1991. Skulen er samlingsstad og møtestad for alle på Svanøy, born i alderen 1-13 år og vaksne.
Det står tre namn og ein dødsdato på ein gravstein på kyrkjegarden på Kinn. Tre brør miste livet 13. januar 1941. Bak innskrifta på gravsteinen gøymer det seg ei tragisk krigshending.
Sommaren 2005 la fylkesgeolog Bjørn Falck Russenes merke til ein kvernstein i Lerwick. Bergarten likna unekteleg på glimmerskifer-bergarten i Hyllestad. Kunne steinen ha kome frå Sogn og Fjordane? Mengdevis av spor etter vasskverner finst på heile Shetland. Dei vert omtala som Norse mills. Det står murar etter ei vasskvern på øya Mousa.
Litt opp frå Olden sentrum ligg ein staseleg bygning. Dette er Singerheimen. Her budde det amerikanske ekteparet William og Anna Singer. Singer var arving til ei stor stålformue, men valde kunsten framfor forretninga. Singer var både kunstmålar og ein kunnskapsrik kunstsamlar. Han gav midlar til gode føremål i Olden og i Nordfjord. Særleg er han kjend for stønad til vegen mellom Olden og Innvik. Begge er gravlagde ved Singerheimen.
Johannes Sæten frå Loen var fyrbøtar på fleire skip under verdskrigen 1939-1945. Tre av skipa vart torpederte. Våren 1946 - året etter frigjeringa - vart båten hans minesprengt i Lofoten. Fjorten av mannskapet miste livet. Sæten vart gravlagd i Loen, og i 1947 reiste bygdefolket ein minnestein på grava hans.
I 1905 vart Norge eit heilt fritt og sjølvstendig land. Unionen med Sverige vart oppløyst ved Stortinget sitt vedtak 7. juni. Denne artikkelen handlar om 17. mai i 1905.
«… ein ukjend mann kom roande langs stranda våren 1899 og tok land i Sørbotten og fekk husly på ein av gardane der. Vi veit ikkje om han var sjuk då han kom, og tok land av den grunn, men han døydde i alle høve der av ein eller annan sjukdom. Han heitte Karl Johan Gustavson, men i bygda vart han kalla «svensken». …» (Ståle Sørbotten)
Telegraflina over Jernhetta på fjellet mellom Lærdal og Aurland vart bygd i 1859 som ein del av telegrafsambandet mellom Oslo og Bergen. Dette var den fyrste lina bygd i aude høgfjell.
Garden Engjabøen ligg på nordsida av Førdefjorden like innanfor garden Vevring. Her er dei eldste spora etter menneske i heile Naustdal kommune funne. I 1990-1992 vart det grave ut ein buplass frå slutten av eldre steinalder - ca. 4000 år f.Kr. Aust for denne fann dei ein annan buplass tidfesta til yngre steinalder - perioden 4000-1500 f.Kr.