Alt vinteren 1942-43 starta tyskarane arbeidet med vegen frå Ervik og opp til Hovden, men først sommaren 1944 var luftvernbatteriet klart på denne litt spesielle plassen.
Eidsvoll 1814 - er namnet på Eidsvollsbygningen sitt museum. Det omfattar «gjenstandar» som har kome inn til Eidsvollsbygningen frå midten av 1800-tallet og fram til i dag. Ein «gjenstand» er eit silkeflagg, ei kiste som høyrer til og ei mappe med «papirer». Våren 1914 samla Anna Sunde i Sør-Vågsøy kommune inn 10 øres-bidrag til dette flagget. Ho var gift med ordførar Kristen J. Sunde.
I jordeboka Bergens Kalvskinn frå midten av 1300-talet er det nemnt seks gardar på Systrond som me ikkje lenger veit kvar låg. Dette er Eldridajord, Helgajord, i Skaganum, i Rudzase, i Biorgum og i Hemingswelli. Ingen av gardane er seinare nemnde i skriftlege kjelder i denne forma. Kva veit me om dei seks gardane? Er det mogeleg å knyta dei til ein geografisk stad i dag?
Professor Jørn Sandnes skriv: «Kor gammal den norske garden er, kan vi ikkje seie visst. Gardane har vakse fram smått om senn til det vi kan kalle den historiske garden. Vi brukar nemninga «gard» frå den tida da folk budde heile eller iallfall stordelen av året på ein stad og dreiv gardsdrift, dvs. dyrka jorda og heldt krøtter. Gardsskipnaden går minst eit par tusen år tilbake i tida. Klimaforverringa mot slutten av bronsealderen tvinga folk til å slå seg ned på gardar, byggje hus og vinterfore krøtter»
Davik kyrkje er ei langkyrkje i tre som ligg i bygda Davik i Bremanger kommune. Kyrkja, som har 500 sitjeplassar, vart vigsla 6. juli 1886 av biskop Fredrik Waldemar Hvoslef. Arkitekt Georg Andreas Bull laga teikningane. Davik kyrkje er soknekyrkje for Davik sokn og hovudkyrkje i Davik prestegjeld.
I Vadheim dreier hovudvegen E39 nordover gjennom Ytredalen, og rundt 4,5 km nord for Vadheim passerer vegen Dregebø i ein ny parsell gjennom ei stor fjellskjæring. I dette området finn vi framleis spor etter gamlevegen og den tyske vegposten ved Dregebø.
Erik Kjøsnes frå Jølster var under krigen 1940-1945 busett i Bergen. Han kom med i motstandsrørsla, vart arrestert i 1941 og seinare send til Tyskland. Det siste ein veit om Erik Kjøsnes, er at han var med ein fangetransport for å koma unna russarane i 1945. 17. mai 1947 var det avduka ein minnestein over han ved Helgheim kyrkje.
"Di meir han hadde studert Storm, di meir hadde han sett det vonlause i å avbilde han berre i som ein byste. I staden måtte minnesteinen også tale om alt han hadde utført og stått for. Og steinen er verkeleg eit studium verd!" Det var avisa Firda som i 1978 skreiv dette etter avdukinga av monumentet Steintreet på Mo jordbruksskule.
Anna Stang (1899-1996) er ein fin representant for songtradisjonen i ytre Sunnfjord. Ho hadde eit allsidig repertoar som femnde om både slåttestev, gjetarviser og religiøse folketonar.
Hausten 1941 var tyske offiserar på synfaring på Ospeneset. Ved nyttår 1942 måtte folk i området flytte frå gardsbruka sine, og like etter starta byggearbeidet.
Kring 1950 kom det for dagen ein stor hellestein med gamal innskrift på kyrkjegarden ved Askvoll kyrkje. Dei innhogde bokstavane CIS passa med Christen Jenssøn, prest i Askvoll 1636-1653, og forfattar av den fyrste ordboka med ord frå norsk talemål. No står steinen ved kyrkja som minnestein over Christen Jenssøn og ordboka hans.
Ragnvald S. Heggheim frå Jølster vart drepen då allierte fly bomba Laksvåg 4. oktober 1944. Han var garveriarbeidar på Kleivedals lærfabrikk som vart heilt øydelagd. Heggheim vart førd heim og gravlagd i Jølster.
Signalsystemet med å tenna bål for å varsle ufred, har røter langt attende i historia. Skriftelege kjelder fortel at det var i bruk på 900-talet. Systemet vart sist brukt under Napoleonskrigane. I Lærdal tyder nylege funn på at det har eksistert to eller tre vetesystem, eit for rask varsling, eit for lokalvarsling nede i dalen og kanskje eitt på Filefjell.
Spelemannen Per Støyva (1896-1988) frå Breim tok vare på og levde for musikken, og var det siste bindeleddet mellom den gamle Breimsmusikken og yngre spelemenn i indre Nordfjord. Han var ein av dei beste elevane til "Gamle-Reeden" - storspelemannen Anders Reed.
Frå Fåbergstølsgrandane i Storedalen (øvste delen av Jostedalen) går Sprongdalen nordaustover opp til Styggevatnet på vel 1100 m o.h. Ein dryg kilometer framme i dalen kjem Vetledøla ned frå Vetledalen. Det kunne vera vanskeleg, jamvel umogeleg, å koma over her når det var stor vassføring og det ikkje var bru.