Innføringa av den enkelt utsjåande og tilsynelatande lite spanande rotveksta poteta, var ei særs viktig hending her til lands. Poteta var enkel å dyrke og ho kunne nyttast på mange vis. Poteta vart ein livbergar i kosten for folk i harde tider, ei viktig næringskjelde og eit basisprodukt i norsk kosthald. Poteta vart også brukt som råstoff i brennevinsproduksjon.
Gustav Indrebø, filolog, stadnamnekspert, målgranskar og målreisingsmann, døydde i 1942, berre 53 år gamal. Han voks opp i Sunnfjord og hadde heile livet nær tilknytning til Jølster. I Florø er det ei "Professor Indrebøs gate". I Årdal i Jølster vart det i 1955 reist ein minnestein.
Mot slutten av 1800-talet vart vegbygging meir og meir avgjerande. Særleg gjaldt det bygdene som hadde lang veg til fjorden og dampbåten. Dit måtte dei skulle dei få avsetning på jordbruksvarene sine. For Breim var det viktig å få veg til Sandane.
Vegsambandet mellom øyane Mjømna og Byrknesøy vart offisielt opna 13. september 1997. Det var 40 år etter at fylkesmann Nikolai Schei og vegsjef Egil Abrahamsen første gong var på synfaring for å vurdera korleis dei tre øyane kunne knytast saman. Bru mellom Sandøy og Mjømna stod ferdig i 1993. Bru mellom Sandøy og Mjømna stod ferdig i 1993, og i 2006 byrja arbeidet med veg- og brusamband til fastlandet.
Sommaren 1975-1976 var Magnus Waage, fødd i Hyllestad, ein tur til Hebridene. I Stornoway kom han tilfeldig i kontakt med skipperen på båten «Asco». Både skipper og båt var av norsk opphav. Skipperen fortalde at båten tidlegare var ein fiskebåt frå Vestlandet og hadde namnet «Leikaren». Waage fekk med seg ein gjenstand frå båten, ein vimpel. År 2016 er vimpelen oppbevart på museum i Bulandet.
Året 1894 er eit salmebokhistorisk merkeår. For fyrste gong kom det ut salmar på nynorsk i ei offisielt godkjend salmebok. Og det var ein mann frå Sogn og Fjordane som stod bak tiltaket - Olaf Huseby frå Leikanger. Han dreiv forlag og prenteverk i hovudstaden.
Rasmus Flo (1851-1905) voks opp i grenda Flo i Stryn. Han gjekk lærarskulen på Stord og studerte språkfag ved universitetet i Oslo. Sidan arbeidde han som lærar i 10 år, deretter som skribent og nynorskforkjempar i hovudstaden. Han døydde i 1905, berre 54 år gamal. Straks etter tok folk i Flogrenda opp arbeidet med å reisa ein minnestein.
Hornindal kyrkje er ei langkyrkje i tre og er bygd på garden Kyrkhorne sin grunn. Kyrkja, som har 400 sitjeplassar, vart vigsla 30. november 1856 av prost Wilhelm Frimann Koren. Arkitekt var kaptein Ludolph Rolfsen frå Mindresunde i Stryn, som laga sine teikningar etter Linstow si typeteikning. Kyrkja er i dag soknekyrkje for Hornidal sokn og hovudkyrkje i Hornindal prestegjeld.
Då det flotte fylkesanlegget for skiskyting og langrenn stod ferdig i Markane i Stryn i 1990-åra, fekk det namnet Ullsheim. Dette var resultatet av ein namnekonkurranse som eigaren, Markane Idrettslag, lyste ut. Namneforslaget som sigra, kom frå av ein av medlemmene, Oddvar Sætren. Det er altså han som har æra for dette namnet. Etter mi meining er dette eit genialt namn på eit idrettsanlegg for langrenn og skiskyting, eit namn som vitnar om kjennskap til norrøn mytologi. Namnet er ei oppkalling etter den norrøne guden Ullr, som var både skigud, jaktgud og skjoldgud. Ullr heitte også Ullin, namnet betyr «glans, herlegdom».
Laurdag 29. juli 1928 drukna 11 menneske i Luster. «En forfærdelig ulykke i Lusterfjorden» var overskrifta på nyhendeoppslaget til avisa «Sogningen» (Balestrand) to dagar etter. I slutten av stykket står nemnt ei anna ulukke: «En tilsvarende ulykke hændte i Lusterfjorden for ca. 70 aar siden.» I eit oversyn over ulukker i Luster kommune, NRK – Sogn og Fjordane - fylkesleksikon, står ikkje nemnt noka slik ulukke. Det er merkeleg, for det hende ei liknande drukningsulukke i Lustrafjorden mange år før. Sju menneske omkom.
Stokkestøylen ligg i Våtedalen på vestsida av elva og vel 1 km nord for grensa med Jølster. Stølen høyrer til brukarane på Stokke, gard nr. 111 og Høylo, gard nr.112. No er det ikkje hus på stølen, men tuftene viser kvar den låg - mellom anna ein prektig fjøsmur.
I 1992 blei Einar Berstad i Kjølsdalen tildelt Kongens Fortenestemedalje i sølv og medalje for lang og tru teneste. I 47 år hadde han reist som emissær for sjømannsmisjonen. Berstad har skildra livet sitt i boka "Med koffert og kalosjar" som kom ut i 1997. I 1998 skreiv han om bedehuset i Kjølsdalen i "Sogeskrift for Eid". Her er stykket attgjeve noko redigert og med mellomtitlar.
I 2005 var det endeleg samanhengjande veg mellom Faleide og Lote. Ein gamal draum var oppfylt, og ein lang strid var over. Då var den siste vegbiten mellom Hopland og Hennebygda ferdig.
Snorre fortel at Olav Haraldsson (den heilage) reiste frå England til Noreg hausten 1015 for å vinna kongsmakta i landet og halda fram med misjonsarbeidet for kristendommen som Haakon den gode og Olav Tryggvason hadde byrja. Skipa hans kom ut av kurs og nådde land i Selje. Herifrå siglde dei sørover gjennom Ulvesundet og møtte Håkon jarl Eiriksson i det tronge sundet Sauesund ved Atløy i Askvoll. Denne artikkelen inneheld Snorre si forteljing om hendinga i Sauesund og ei kort innleiing om Olav den heilage og Snorre.
På garden Hjelle i Oppstryn ligg ei stor og vid flate med dyrka mark med namnet Hjellevongja. Uttalen er /jellevångja/, med palatalisering av g-en. Hokjønnsordet «vong/vång» er eit sjeldant ord, som eg ikkje har funne i ei einaste ordbok, men det er tydelegvis ein uttalevariant av «vang m» = grasslette, voll, open plass». Gudvangen, gardsnamn i Aurland, har også den eldre og lokale uttalen /gudvångo/ eller /gudvanjen/. Føreleddet i Gudvangatunnelen er genitivsforma.