Osfossen ligg ved utløpet av det vidgjetne Gaula-vassdraget i Sunnfjord. Laksetrappa ved denne fossen er kjend som den første i landet, bygd av ein irsk laksefiskar, år 1869. Dessutan står det å lesa «på Nettet» at ho er «Nord-Europa si eldste laksetrapp» «og trolig den tredje eldste i verden». Er dette rett? Er fasiten så enkel – berre eitt årstal og ein bygningsmann? Og let det seg gjera å plassera laksetrappa i Osfossen øvst på «Nord-Europa»-toppen, etter alder?
Gloppeelva, eller Storelva, som ho ofte vert kalla i daglegtale, har så langt tilbake som ein kjenner til, vore ei god lakseelv. Første laksetrappa i elva vart bygd i Evebøfossen i 1878. Seinare har det fleire gonger vore gjort utbetringar og bygt nye trapper i denne fossen.
Om "den som kan få to aks ut av eit korn, eller grasstrå til å gro der det før berre vaks eitt" fortener hyllest av folket, så er ikkje han som fylte ei ubrukeleg elv med den praktfulle lakserasen mindre verdig. Laksetrappa i elva Gaula i Noreg er eit vedvarande minnesmerke over initiativet og genialiteten til iren som planlagde og bygde den.