Bautastein - reist i 1950

Det var Gunnar Fitje som fyrst målbar tanken om å reisa ein stein til minne om den gamle Hyekyrkja. Soknerådet fylgde opp og sommaren 1950 var steinen på plass. Dei fann emnet i Hopsdalen like ovanfor Brekkefossen på sørsida av elva. Derifrå drog dei han på skåter, ved hjelp av stubbebrytar, opp til vegen. Steinen vart transportert med lastebil til Hope og deretter dregen frå vegen og opp til staden der han no står. Gabriel Holme var, som vegvaktar og fagmann på stein, sjef for arbeidet. Det var litt av ein jobb, for steinen har ei total lengd på knapt sju meter og veg om lag fem tonn. Det er ikkje gjort arkeologiske utgravingar på staden, men ein er nokså sikre på at steinen står på den gamle kyrkjetufta.

Avduking

Steinen vart avduka søndag 2. juli, i mindre godt vêr, men likevel med mykje folk til stades. Formannen i soknerådet, Øystein Ommedal, helsa stemnelyden og ynskte velkomen. Han retta ei særskild takk til Gabriel Holme for den store innsatsen hans.
Prost Kvaale heldt avdukingstalen og skildra kva kyrkja på denne staden hadde å seia for folket i sorg og glede gjennom skiftande tider og kår. - Her på denne staden, sa talaren, står ein andlet til andlet med det sentrale i fedrearven vår, den arven som det er vår heilage oppgåve å vyrdsla slik at han kan gjevast over til dei som kjem etter oss.

Hyen utan kyrkje i meir enn 500 år

Den noverande kyrkja i Hyen vart bygt ved sjøen, nord på Straumsholmen, og vigsla onsdag 14. juni 1876. Mellom desse to hyekyrkjene ligg meir enn 500 år med lang og strevsam kyrkjeveg for hyarane. I denne perioden måtte folket frå Hyen ro heile Hyefjorden og halve Gloppefjorden til Vereidskyrkja når dei skulle til gudsteneste og andre kyrkjelege handlingar. Dei som budde øvst i dalane hadde i tillegg mellom ei og to mil å ta seg fram over uvegsamt land og vatn. Vi veit at det mange gonger, vinterstid og i uvêrsbolkar, kunne gå vekesvis før det var mogeleg å føre dei døde til vigsla jord.