Kulturhistorisk leksikon

Meir informasjon om denne artikkelen

Meir informasjon om denne artikkelen

Publisert 07. juli 1999

Sist oppdatert 04. juni 2019

Kategori

Kommune

Rå-data

Lensmannsgarden, Lensmannsstova og Tinghaugen på Onstad



Onstad var tidlegare sentrum i Aurland. Her budde lensmannen, og her var tingstaden. Her ligg hovudbygningen på garden og Lensmannsstova.

Lensmannsstova på Onstad.

Lensmannsstova på Onstad.

Eigar: Aurland kulturkontor, fotosamlinga.

Datering: 1989.

Fotograf: Mona Nielsen.

Lensmannsgarden

Lensmannsgarden ligg på Onstad og var eitt av to bruk (seinare tre). Garden, som har mange gravhaugar, er ein av dei største i Aurland og har etter måten mykje flatt lende.
Garden har vore lensmannsgard i fem ættled frå kring 1700. "Gamlelensmannen" slutta som lensmann i 1912 og døydde i 1929. Han var den siste i rekkja av fem. Garden ber framleis namnet Lensmannsgarden.

Lensmannsstova og hovudbygningen

Gamlelensmennene budde i Lensmannsstova, som skal vera bygd i første halvdel av 1800-talet. Ho stod då i tunet, nær hovudbygningen, men vart flytt litt i utkanten av tunet i 1953. Her samla Aurland Sogelag inventar og gjenstandar og gjorde stova til museum.
Den store kvite hovudbygningen på tunet kan ha vore bygd ein gong på 1700-talet. Han vart nytta til kontor for lensmannen og elles til gjester. Ved tusenårsskiftet er bygningen framleis i bruk som bustad på garden.

Tinghaugen

Tinghaugen i tunet på Lensmannsgarden har uviss alder, men var stad for bygdetinget, truleg frå Håkon den gode si tid. Det var han som innførde tingordninga på slutten av 900-talet. Haugen har truleg vore nytta fram mot Svartedauden (1349). 1500-talet og 1600-talet hadde ambulerande ting. På 1700-talet vart det ei fastare tingordning, for då vart tinget lagt til Gjestgjevarstaden på Onstad, som fekk offentleg løyve i 1737. Her heldt dei tingseta fram til 1870-åra, då brua over elva kom, og tinget vart flytt over til Vangen.

Sjå geometrisk posisjon på detaljert-kart hos Fylkesatlas eller på 3D-kart hos Google Maps ved å klikke på 3D-knappen nedst i høgre hjørne på Google-kartet.

kjelder:

Ohnstad, Anders J.: Aurland I, .s. 471. Aurland 1962.

PERMANENT IDENTIFIKATOR