Viktig attåtnæring
Skogen har vore ein viktig ressurs for folket i Fresvik og har såleis vore med å leggja livsgrunnlaget for busetnaden i bygda saman med jordbruket. Ei lita yrkesgruppe som hadde si utkomme frå skogen, var tjørebrennarane. Men tjørebrenning var nok mest vanleg som attåtnæring. I Fresvik kan ein finna spor etter ca. 40 tjørehjellar, men truleg har det vore langt fleire.
Tjørehjell
I ein tjørehjell brann ein ut tretjøre. Tjørehjellane låg gjerne ved kanten av ei hogstflate i hallande terreng. Ein hjell tyder det same som hylle, og det som skulle brennast og bli til tjøre, låg gjerne på ei hylle eller ein hjell. Innretninga bygde ein opp av stein. Ordet mile som er nytta andre stader, har inga rot i vikjamålet.
Tjørehjellane kunne variera i storleik. Dei minste kunne romma ein famn med røter, dei største kunne nok ta 30 famnar brennefang. Ein kan få 100 liter eller ca.1 tønne tjøre frå ein famn røter. Dette viser at tjøreproduksjonen på Fresvikåsen hadde store dimensjonar over seg den tida produksjonen var på topp. Tjøra vart tappa i tønner, og dersom det var mangel på bidne, kunne tjøra mellombels lagrast i jordholer nær tjørehjellen.
Føredropar
Tjøre vert utvunnen av spikarøter, og sjølve hjellen må byggjast rett opp skal ein få den temperaturen som skal til. Fyrst kjem føredropane or tjørehjellen, dei vart nytta til medisinsk bruk. Fresvikjene sende dei til Svaneapoteket i Bergen, der dråpane vart nytta som ingrediens i hostesaft. Den verkelege tjøra kjem etter nokre timar brenning.
Brukt til
Tjøre hadde stor betydning før målinga og lakken gjorde sitt inntog. Tjøre brukte ein som impregneringsmiddel for tre, og tjøra var viktig for å ta vare på treverket i båtar. Tjøra vart på våre kantar av landet lite nytta på huskledning slik som på Austlandet. Tjøre var ei etterspurd vare, og fresvikjene hadde få problem med å få selt vara.
Etterkvart vart tjøra utkonkurrert av målingsfabrikkane. Jotun fabrikker starta i 1926. Å framstilla tjøre etter gamle metodar var dessutan ein arbeidskrevjande prosess.
Forsøk i 1993
I 1993 laga fresvikjene ein ny tjørehjell, dei fekk han til å verka og resultatet vart 110 liter god tjøra. Det tok 15-16 timar frå ein kveikte på hjellen til det heile var over, men før det hadde det vore mykje arbeid og planlegging. Eit biprodukt var smikol som låg att etter at hjellen var sløkt.
