«enda sine dagar»
Fartøy vert av og til i ord og vendingar omtala som levande vesen, som folk. Føreordet i boka 101 Fjordabåtar har som overskrift Båtar med sjel. Vidare finn me soga til båtane nemnde som livshistorier; båtane vert bygde, går av stabelen, vert døypte, og lever sitt liv, til dei på ulikt vis endar sine dagar; hjå opphoggingsfirma, på havsens botn etter forlis eller ved kontrollert søkking på skipskyrkjegard, - og, nokre få endar sine dagar i molo/kaianlegg, - som vraket av den tidlegare fylkesbåten MS «Nesøy» i molen på Sandnes er eit døme på.
MS «Nesøy» - FSF-fartøy 1933-1971
MS «Nesøy» var eitt av fem nokolunde like fartøy Fylkesbaatane skaffa seg i mellomkrigstida; «Svanøy» (1925), «Maaløy» (1930), «Atløy» (1931), «Nesøy» (1933) og «Værøy» (1935). Dei var alle typiske fjordabåtar, bygde for passasjerar og last. «Nesøy» gjekk både i lokalruter i fylket og i ruter Sogn og Fjordane – Bergen. Hausten 1971 kunngjorde Fylkesbaatane at fire eldre fartøy skulle seljast. I følgje oppslag i Bergens Arbeiderblad, 17. desember 1971, var dei til sals fordi Fylkesbaatane ikkje hadde bruk for dei lenger. «Dei stettar ikkje lenger dei krav som godtfolk stiller til fart og komfort.» «Nesøy» var ein av dei.
Etter 1972
Våren 1972 selde Fylkesbaatane «Nesøy» til Misje mekaniske verksted, Laksevåg. Den nye eigaren ga båten nytt namn, «Rusken», og brukte fartøyet m.a. som losji- og arbeidsfartøy ved verkstaden. Motoren blei teken ut, og fartøyet buksert når det var nødvendig. Båten hadde også to andre eigarar før Knut Sandnes kjøpte fartøyet i 1979. «Han kondemnerte den gamle rutebåten og brukte han som vern mot drivis ved kaia si ved Fodnes», står det å lesa i 101 Fjordabåtar.
«Kongeskip» - 1933
Sommaren 1995 blei farkosten «Mira», som då var for vrak å rekna, søkkt ved Agdenes. «Mira» hadde ei lang og innhaldsrik «livshistorie». Leif M Skjærstad og Geir Ole Søreng skreiv «nekrolog» i tidsskriftet Skipet, 2-1996:
«En gammel sliter med så mangfoldig bakgrunn har noe ved seg, kall det gjerne «sjel». Hun er bindeledd til en helt annen tid, hun representerer førsteklasses håndverk og bestandighet (mangelvare i dag), hun har vært et møtested, arbeidsplass og transportmiddel for en mengde mennesker gjennom henimot tre mannsaldrer, hun har vært aktør i – og «tilskuer» - til tallrike tildragelseer til sjøs, og hun setter fantasi og følelser i sving hos undertegnede.»
Orda passar også til «gamle «Nesøy»; ein trufast slitar i mange år, kjær og kjend ved mange båtstoppestader, og, «aktør i – og tilskuer til» mange meir særskilde hendingar «til sjøs». «Nesøy» starta fartstida si pinsehelga 1933 med ekstratur som «kongeskip». Båten gjekk rett frå prøvetur og overlevering frå Bergens mekaniske verksted til Nordfjord med Fylkesbaatane sin administrernde direktør Torgersen på brua. Oppdraget var å føra kronprinsparet, kronprins Olav og kronprinsesse Martha, frå Olden til Sandane, og frå Førde til Lærdal. Det var fest og full flaggføring for den nye fjordabåten, og stort oppmøte på alle stadene «kongeskipet» «Nesøy» var framom. I industristaden Høyanger melde avisene om 3000 frammøtte.
I Nord Norge 1943-1945
Krigsåra er eigne kapittel i livshistoriene til fartøya Fylkesbaatane hadde under krigen 1940-1945. Ikkje minst er «Nesøy» sitt krigskapittel sterkt prega av krigen; - mobiliseringsfart 1940, bombeåtak i Gudvangen, i 1943 dirigert til fart i Nord Norge, og etter freden i mai 1945 sett inn i dei første skipsrutene Tromsø – Kirkenes.
Fredag 18. mai 1945 er ein merkedag. Denne dagen gjekk første båt i rute Tromsø – Kirkenes – Tromsø etter den tyske raseringa av Finnmark og Nord-Troms hausten 1944, og båten var FSF-båten «Nesøy». Det var inga enkel rute. Minefaren var stor og på alle stoppestader var kaiar sterkt øydelagde. Avisnotiser og kunngjeringar viser at «Nesøy» gjekk denne ruta ein gong i veka til slutten av august, før kursen blei sett sørover. Pr. 25. september 1945 var «Nesøy» tilbake i heimlege farvatn, i rute til Sogn, og då truleg etter eit kort opphald på verkstad.
Kulturminne – trist syn
Tett på tidlegare MS «Nesøy» 15. oktober 2020: Vraket er godt synleg, og det står namn, N E S (..) Y. Ø-en er borte. Ei innhaldsrik livshistorie høyrer til. Ein er vitne til noko menneskeskapt, noko som var, noko som hadde si tid, men som enno på ein måte er synleg i tida, - noko som er under stadig nedbryting, og som ein gong vil vera heilt borte; - eit interessant kultuminne, døme på gjenbruk; - trist syn. Innfallsvinklar og tankar kan vera fleire og spenna vidt, - alt etter auga som ser eller brillene ein har på.