Bakgrunn og skiping

Den første sparebanken i indre Sunnfjord kom i Førde i 1843. I praksis kom denne til å fungere som ein regionbank, og Jølster kommunestyre valde ei tid to medlemer til representantskapet i Førde-banken. Etter eit halvt hundre år vart det skipa sparebankar i Gaular (1895), Naustdal (1902), Jølster (1901) og Vevring (1904).

Ein mann reidde ut heile grunnfondet

I Jølster var lærar Nils S. Dvergsdal ordførar då kommunen i 1896 tok til å førebu eigen sparebank. Han vart den første kasseraren, og var saman med den første styreformannen, Søren M. Øvrebø, hovudmannen bak skipinga. I kapitalfattige bygder vart grunnfondet til nye sparebankar skaffa fram ved at folk skaut inn pengar i fondet, eller ved at kommunen sytte for fondet ved kommunal garanti. Då dei i Jølster skulle førebu dette, fekk problemet ei høgst uventa, og spesiell, løysing. Det vart ikkje nødvendig med noko folkelån, ettersom ein mann reidde ut dei 5000 kronene som trongst til grunnfondet. Det var Sakarias Fuglebakk, nyleg heimkomen frå Amerika, der han hadde gjort det godt som gullgravar.

Nytt bankbygg 1912

Johannes N. Helgheim tok over som kasserar i 1922 etter far sin, og sonen, Jakob Helgheim, fungerte frå 1939 til 1977, dei siste åra som banksjef. I bygdene var det ofte visse familiar som gjekk att i sparebanken si leiing, og Jølster hadde her sin "bankfamilie". Siste generasjon av bankfamilien vart konkret assosiert med banken, ettersom dei budde i bankhuset, bygt i Årdalen i 1912. Årdalen var då det geografiske midtpunktet i Jølster, der banken hadde hatt opningsstad frå starten av, og der kommunale møte vart haldne. I Jølster, som i mange andre kommunar, vart det nære hopehavet mellom sparebank og kommune tydleggjort ved at kommunen vart leigetakar av lokale i bankhuset. I si tid var bankhuset det største og staselegaste huset i bygda, symbol for kommune og bank, bygda sine sentrale institusjonar.

Banken si utvikling

Banken fekk snøgt oppslutning på innskotsida, og god tilgang på lånekundar. Jølster kommune, og jølstringar elles, flytta låna i andre bankar heim til eigen bank. Banken oppretta filialar på Vassenden og Skei. I 1981 vart hovudkontoret flytta frå Årdalen til Skei, og i 1997 vart filialen i Årdalen stengt, og bankhuset seld året etter. Banken sin aukande aktivitet i nyare tid kan illustrerast ved at talet på tilsette auka frå 4 i 1977 til 11 i 1990-åra.

Dei siste par tiåra har banken halde best på dei lokale kundane i indre Jølster, medan ein stor del av folk i nedre Jølster nyttar konkurrerande bankar i Førde, der dei òg har arbeidet sitt. I 1973 gjekk Jølster Sparebank inn i Sunnfjord Sparebank, som i 1988 var den største konstellasjonen i skipinga av Sparebanken Sogn og Fjordane, med hovudsete i Førde. Kjell Juklestad vart tilsett som banksjef i 1977.