På Hjelle
Namnet Hjelle kjem av hjell, norrøn hjallr. Ei tyding av ordet er høgd i lendet som er flat oppå. Det høver godt. Garden Hjelle ligg på ein strandlinehjell langs ei bergside. I eldre dokument førekjem namnet i fleire former, - Hialla (ca. 1350), Hielle (1520), Hiellde (1533) og Jelde eller Jellde seinare. Hjelle (med gardsnummer 52) er truleg ein av dei eldste gardane i bygda, sjølv om det er smått med fornminnefunn. I mellomalderen (Nordisk mellomalder 1030 - 1500 e. Kr.) var her to bruk, i 1602 tre, frå 1606 fire og frå 1636 fem. I 1890 var garden delt i sju bruk.
Bruksnr. 9 vart skilt ut frå bnr. 8 i 1887 og det var på dette bruket dei kom over ei grav frå vikingtida (500 - 1030) i 1914, og seinare reiste ein bautastein på funnstaden. Eigar var Knut Arentson, gift med Synneve Knutsdotter Leivdal.
Gravfunnet
Det var under jordarbeid at vikingetid-funna kom for dagen, i eit kol-lag i toppen av ein haug. Haugen var ein naturleg grusbakke av uregelmessig, avlang form. På toppen var tilført om lag ein halv meter jordfyll. Einar Lexow føretok ettergraving i haugen i 1914. Han slo fast at funna skriv seg frå ei branngrav frå vikingtida.
I Bergen Museum sin katalog står det mellom anna dette om kvar gjenstand:
| a) | Tveeggja sverd, 96 cm, med hjalt og knapp av jern. |
| Klinga er utanfor midten bøygd omtrent i rett vinkel. |
| Sverdet er heilt og har glødeskal. |
| b) | Øks, 18,5 cm lang, heilt bevart med sterkt glødeskal. |
| c) | Fire små brotstykke av ein sigd. |
Minnesteinen
Minnesteinen eller markeringssteinen er vel to meter høg. På eine sida er innhogge ein figur, på andre sida ei fint forma innskrift. Skrifta er vanskeleg å lesa sidan ho ikkje er markert med farge og steinen er overgrodd av lav. Det står:
EI * VIKING * GRAV * FUNNE * HER 1814
