Brulandsfossen i Jølstra er største fossen nær Førde sentrum og ein arbeidshest for Førdebygda. Frå jul 1914 leverte fossen elektrisk straum til Førde sentrum. I dag går heile fossen til kraftproduksjon. Det 20 meter høge fallet er og endestasjon for laks og sjøaure i Jølstra.
Huldefossen på Mo er eit av landemerka i Førde. Den gamle alléen inn til jordbruksskulen er retta inn mot denne vakre, 92 meter høge vassgardina i tre etasjar. Fossen er nemnd i eit utal utanlandske reiseguidar. I sommarsesongen svingar dagleg bilar med langvegsfarande inn på Mo for å oppleve vasskreftene. Namnet knyter fossen til elva Hulda ovanfor, og til Holsen med Holsavatnet.
Huldafossen i Fresvik er rekna som ein av dei viktigaste fossefalla innanfor Nærøyfjorden Verdsavområde. Fossen ligg i Huldabotnen, aust for Fresvikbreen.
I Flåmsdalen og i Aurlandsfjorden finst det både kjende og ukjende fossar som pregar landskapet. Nokre av desse er blant dei mest kjende turistattraksjonane i Noreg, slik som Rjoandefossen og Kjosfossen i Flåmselvi. Flåmselvi vart i 1986 verna i samband med Verneplan III for vassdrag.
Nærøyfjorden kan skilte med så mange som 25 større og mindre fossar. Av desse reknast Kjelfossen som den viktigaste, men fleire andre er òg verdt å nemne.
Dei store fossane inst i Nærøydalen, Sivlefossen og Stalheimsfossen er kjende attraksjonar og døme på større elvar som tidlegare rann mot Voss. Dette skuldast at Nærøydalselvi gjennom lange tider har greve ut dalen og såleis endra fallretninga for fleire av sideelvane som no renn mot Sogn.
År 1900 skildra topografen Amund Helland elva Kvinna i Leikanger med desse knappe orda: ".. et kort vasdrag, der løber sydover - og som styrter ud i Sognefjorden gjennem den maleriske Kvinnefos." Ein landskapsvernrapport, datert hundre år seinare, følgjer opp: "Kvinnafossen (..) ein av dei flottaste fossane langs Sognefjorden."