Tett ved bilvegen til Nigardsbreen ligg eit meir enn hundre år gamalt kvernhus. Denne kverna var i bruk til kring 1950. I 1979 fòr kvernhuset i den store flaumen, men nokre år etterpå var det på plass att, - takka vere Jostedal Historielag.
Gloppen Mølle kom i drift i 1917. Ho var ei av dei første større handelsmøllene på Vestlandet, og den første bygdemølla i Sogn og Fjordane. Mølla var også den første industrimurbygningen som vart reist på Sandane. Her kunne bønder frå heile Nordfjord få utført leigemaling, noko som førte til omfattande nedlegging av mange gards- og bygdekverner.
Tett ved fylkesvegen til Ommedal, nokre hundre meter sør-sørvest for gardstunet på Å i Hyen, står fire kvernar i særs god stand. Dei vart restaurerte på slutten av 1980-talet av Olav Aa og hadde då ikkje vore i bruk sidan 1950-åra. Husa har stått på same staden sidan 1870.
Den bergenske skipsreiaren og spekulanten Erik Grant Lea tapte formuen sin, men reetablerte seg på Gjølanger med mølledrift.
Få tenkjer på korndyrking når dei møter Solund-naturen. Men det skal ikkje store bekken til før her er synlege spor etter kverndrift. Skiftedokument fortel at langt over 20 gardskvernar må ha vore i sving.
"Norse Mill" står det på eit skilt ved riksvegen på øya Lewis nord på Hebridene. Ein gruslagt sti går fram til ei restaurert vasskvern. I Ortnevik i Sogn står og ei istandsett vasskvern. Husa eller bygningane er ulike på fleire måtar, men kvernene er nesten identiske.
Nede ved elveosen i Maurstadvika står Maurstad Mølle, bygd på slutten av 1800-talet. Bygningen er oppført som stavkonstruksjon på pillarar av naturstein. Det spesielle med Maurstad Mølle er stavkonstruksjonen, og i så måte kan henda den einaste i landet.
Laurdag 11. november 2006 var ein stor dag i Nordpollen i Selje. Den restaurerte vasskverna i Heggjedalene på gardsnummer 84, bruksnummer 1, Nordpoll, vart offisielt opna. Ein gjeng entusiastar hadde halde på i to år med å setja det gamle kvernhuset i stand. På opningsdagen mol dei korn dei sjølv hadde avla og brukte mjølet i graut dei serverte i det gamle skulehuset i grenda.
2-300 m nordafor gardshusa i Systaddalen ligg eit nyleg restaurert kvernhusanlegg. Både kvernhus og føringsslok med demning er bygde i stein. Anlegget er truleg frå siste halvdel av 1800-talet.